Morszczyn pęcherzykowaty ­– cenne źródło jodu

Niedobory jodu prowadzą do problemów z tarczycą, gdyż pierwiastek ten bierze udział w produkcji hormonów, kelp jest doskonałym jego źródłem.

Morszczyn pęcherzykowaty (Fucus vesiculosus) jest jadalnym glonem, należącym do klasy brunatnic. Występuje w wodach Oceanu Atlantyckiego i Arktycznego oraz w ich morzach – w strefie pływów wód o wysokim zasoleniu. Morszczyn pęcherzykowaty jest dobrym źródłem jodu – niezbędnego do prawidłowego funkcjonowania tarczycy.

Najważniejsze substancje

Skład morszczynu pęcherzykowatego uzależniony jest od pochodzenia geograficznego, warunków środowiskowych, sezonu. Głównymi substancjami czynnymi są polisacharydy (60%). Należą do nich: mukopolisacharydy (glikozaminoglikany), fukany (laminaryna i fukoidyna), polialkohole (mannitol i sorbitol), kwas alginowy. Morszczyn zawiera też nienasycone kwasy tłuszczowe (arachidonowy, eikozapentaenowy, gamma-linolenowy). Jest bogatym źródłem wielu minerałów (sodu, potasu, wapnia, magnezu, żelaza, miedzi, cynku, bromu) i witamin (C, E, B₁, B₂, B₅, B₆, B₁₂). Minerały występują w nim w formie dobrze przyswajalnych związków metaloorganicznych lub kompleksowych.

Morszczyn pęcherzykowaty jest szczególnie bogaty w jod. Zawartość tego pierwiastka wynosi 13-73 mg/100 g suchej masy.

Rola jodu w organizmie

Jod jest niezbędnym pierwiastkiem do produkcji hormonów tarczycy – tyrozyny i trójjodotyroniny. Wpływa na przemiany metaboliczne, oddychanie komórkowe, termogenezę, funkcje rozrodcze, wydzielanie hormonów (np. wzrostu), rozwój fizyczny i umysłowy. Niedobór jodu prowadzi do niedoczynności tarczycy i występowania woli. U dzieci może powodować upośledzenie rozwoju umysłowego i somatycznego. U kobiet ciężarnych może przyczyniać się do przedwczesnego porodu. Jego zalecane dobowe spożycie wynosi: 150 µg – dla osób dorosłych, 50-120 µg – dla dzieci, 250 µg – dla kobiet ciężarnych i karmiących.

Stosowanie preparatów z morszczynem pomaga uzupełnić niedobory jodu i wspomóc leczenie niedoczynności tarczycy. Jest polecane w przypadku otyłości (dla przyspieszenia przemiany materii) i chorób przewodu pokarmowego. Morszczyn znajduje zastosowanie także w kosmetyce i dermatologii – w terapii cellulitu, obrzęków, trądziku.

Kelp na problemy z tarczycą

Surowcem leczniczym jest plecha morszczynu wysuszona w temperaturze 60 °C. Morszczyn wchodzi w skład kelp, czyli mieszaniny plech makroskopowych brunatnic. Należą do nich m.in.: listownica japońska (Laminaria japonica), listownica palczasta (Laminaria digitata), wielkomorszcz gruszkonośny (Macrocystis pyrifera).

Przeciwwskazania

Stosowanie morszczynu pęcherzykowatego nie jest zalecane w przypadku nadczynności tarczycy i choroby Gravesa-Basedowa. Aby nie doprowadzić do przedawkowania jodu i nadczynności tarczycy, należy uwzględnić obecność innych źródeł pierwiastka w diecie. Przyjmowanie suplementu przez kobiety ciężarne i karmiące wymaga konsultacji lekarskiej.

Bibliografia

Gietka-Czernel M., Profilaktyka niedoboru jodu, Postępy Nauk Medycznych 2015, t. 28, nr 12, s. 839-845.

Drobnik J., Dawne roślinne źródła jodu i naturalne preparaty jodowe, Farmacja Polska 2010, t. 66, nr 7, s. 488-494.

Goraj A., Piotrowska A., Możliwości wykorzystania glonów i składników z nich pozyskiwanych w przemyśle kosmetycznym, Kosmetologia Estetyczna 2019, t. 8, nr 3, s. 311-317.

Jadczak D., Grzeszczuk M., Zima zielarza, Panacea 2007, nr 1 (18), s. 18-19.

Pielesz A., Skład chemiczny algi brązowej Fucus vesiculosus L., Postępy Fitoterapii 2011, nr 1, s. 9-17.

Catarino MD., Silva AMS., Cardoso SM., Phycochemical Constituents and Biological Activities of Fucus spp., Marine Drugs 2018, nr 16(8), a.: 249.

Molski M., Nowoczesne składniki kosmetyków, Poznań 2013, s. 69-70.