Róża damasceńska – najcenniejsza z róż

Związki zapachowe zawarte w płatkach są wykorzystywane do produkcji olejku różanego i wody różanej, a owoce zawierają dużą ilość witaminy C.

Królowa kwiatów

Róże to popularne krzewy ozdobne zaliczane do rodziny różowatych. Znane są nie tylko z walorów dekoracyjnych, ale również z właściwości leczniczych i pielęgnacyjnych. Jedną z najczęściej stosowanych w medycynie i kosmetyce odmian jest róża damasceńska (Rosa damascena).

Piękna i pachnąca

Róża damasceńska jest krzewem osiągającym wysokość ponad 2 m. Pochodzi z krzyżówki róży francuskiej z różą piżmową lub fenicką. Wyróżnia się intensywnym zapachem, ma pierzaste, nieparzyste liście i ciemnoróżowe kwiaty. Uprawiana jest głównie w Turcji, Bułgarii, Maroku i południowej Rosji. Z jej płatków, na drodze destylacji parą wodną, przygotowuje się olejek różany i wodę różaną – szeroko stosowane w kosmetyce, perfumerii i aromaterapii. Płatki róży mogą być składnikiem naparów i nalewek. W celach leczniczych wykorzystać można również suszone owoce tej rośliny.

Dobroczynne substancje

Róża damasceńska zawiera liczne substancje aktywne. Należą do nich m.in.: terpeny, glikozydy, flawonoidy, antocyjany, taniny, a także wielonienasycone kwasy tłuszczowe (m.in. kwas linolenowy). Ta odmiana jest bogata w witaminę C, β-karoten, witaminę E i minerały (m.in. wapń, żelazo, potas, mangan, sód, fosfor, cynk).

Niezwykłe właściwości

Róża damasceńska wykazuje działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Olejek i absolut z róży działają skutecznie przeciw bakteriom Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Bacillus subtilis, Staphylococcus aureus i grzybom Candida albicans. Głównymi składnikami olejku z róży, odpowiadającymi za jej charakterystyczny zapach, są: geraniol, cytronelol, nerol, nonadekan, damascenon. Za działanie bakteriobójcze odpowiadają cytronelol, geraniol i nerol.

Chloroformowy ekstrakt z R. damascena może wspomóc terapię demencji. Dzięki obecności wielonienasyconych kwasów tłuszczowych stymuluje wzrost neurytów i hamuje działania β-amyloidu. Glikozydy nadają tej roślinie właściwości uspokajające i relaksujące.

Wyciąg z róży damasceńskiej ma właściwości przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwkaszlowe, przeciwdrgawkowe, przeciwutleniające, przeciwcukrzycowe. Działa rozkurczowo, moczopędnie i żółciopędnie. Uszczelnia naczynia krwionośne i hamuje krwawienia. Wspomaga również detoksykację organizmu.

Olejek różany jest szczególnie ceniony ze względu na właściwości pielęgnacyjne. Opóźnia procesy starzenia się skóry i stymuluje odbudowę komórek. Poprawia mikrokrążenie, odżywia i regeneruje skórę. Wspomaga gojenie się ran, odkaża i nawilża. Działa tonizująco i ściągająco na włosowate naczynia krwionośne.

W medycynie i kosmetyce

Róża damasceńska znajduje zastosowanie w profilaktyce chorób cywilizacyjnych – cukrzycy, nowotworów, demencji. Może wspomóc terapię zaburzeń trawienia i chorób wątroby.

Ze względu na wysoką zwartość witaminy C wyciąg z jej owoców warto stosować w przypadku przeziębień, infekcji układu oddechowego, chorób przyzębia, krwawień z układu pokarmowego oraz w czasie rekonwalescencji, przewlekłego stresu i zmęczenia.

Olejek różany jest polecany do pielęgnacji skóry dojrzałej, wrażliwej i naczynkowej. Można używać go w terapii problemów dermatologicznych, np. trądziku, blizn, przebarwień, trudno gojących się ran, dermatoz, podrażnień, poparzeń. Sprawdzi się również w aromaterapii jako środek redukujący stres i poprawiający nastrój.

Przeciwwskazania

Nie zaleca się używania preparatów z róży damasceńskiej kobietom ciężarnym i karmiącym oraz dzieciom poniżej 12. roku życia. Ostrożność powinny zachować osoby cierpiące na choroby układu krążenia i nerek.

Bibliografia

Kalemba-Drożdż M., Cierniak A., Wpływ róż na zdrowie – farmakologiczne i biochemiczne działanie ekstraktów z płatków Rosa rugosa i Rosa damascena, w: Współczesne kierunki w medycynie prewencyjnej, Goździalska A., Jaśkiewicz J. (red.), Kraków 2013, s. 127–138.

Konopacka-Brud I., Olejek różany, Beauty Forum 2014, nr 12, s. 63–64.

Kazaz S., Baydar H., Erbas S., Variations in chemical compositions of Rosa damascena Mill. and Rosa canina L. fruits, Czech Journal of Food Sciences 2009, nr 27 (3), s. 178–184.

Kowalczyk B., Co się tyczy zapachów... cz. 8, Panacea 2006, nr 2 (15), s. 23.

Cendrowski A., Kalisz S., Mitek M., Właściwości i zastosowanie owoców róży w przetwórstwie spożywczym, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 2012, nr 4 (83), s. 24–31.