Silny ból nerwu kulszowego

Zapalenie korzonków jest wynikiem ucisku lub podrażnienia nerwu kulszowego objawia się silnym i nieustającym bólem pleców i nóg.

Rwa kulszowa

To charakterystyczny ból promieniujący od lędźwiowo-krzyżowego odcinka kręgosłupa w tylną stronę uda, podudzia, a nawet stopy. Jest on spowodowany przez ucisk lub podrażnienie nerwu kulszowego, który unerwia tę okolicę. Nerw kulszowy jest największym nerwem w ciele człowieka i składa się z czterech lub pięciu korzeni nerwowych wychodzących z kręgosłupa. Ucisk tych korzeni jest najczęstszą przyczyną rwy kulszowej i z tego powodu potocznie jest ona nazywana zapaleniem korzonków.

Przyczyny

Rwa kulszowa jest wynikiem ucisku na korzenie nerwowe tworzące nerw kulszowy lub na sam nerw. Przyczyną jest najczęściej dyskopatia związana z chorobą zwyrodnieniową kręgosłupa. Ból może pojawić się również w wyniku: urazów, zwężenia kanału kręgowego, nadwyrężenia mięśni pośladka (zespół mięśnia gruszkowatego), chorób ogólnoustrojowych (cukrzycy), zmian zapalanych, ropnych i nowotworowych.

Szczególnie narażeni są: pracownicy fizyczni, osoby otyłe, prowadzący siedzący tryb życia i długo pozostający w wymuszonej pozycji.

Objawy

Charakterystycznym objawem jest silny ból, który może zarówno pojawić się gwałtownie w wyniku urazu czy przeciążenia kręgosłupa, jak i może pojawiać się stopniowo. W 60% przypadków pierwszym objawem jest ból krzyża, który następnie rozchodzi się na pozostałe części ciała. Typowe jest nasilenie się bólu nawet przy niewielkich ruchach kręgosłupa, chodzeniu, a nawet kichaniu. Mogą wystąpić również objawy neurologiczne, jak: zaburzenia czucia czy niedowłady mięśniowe unerwionych przez uciskany nerw części ciała. W rzadkich przypadkach może dojść do porażenia zwieraczy i przez to zatrzymanie moczu i stolca.

Diagnostyka

Diagnozę stawia się przede wszystkim na podstawie wywiadu, w którym należy uwzględnić: okoliczności wystąpienia bólu, jego lokalizację, nasilenie i czas trwania. Stosuje się również badania neurologiczne mające ocenić: napięcie i siłę mięśniową, czucie w kończynach dolnych, odruchy kolanowe i skokowe. Pomocne są testy: objawu Lasegue’a, Bragarda i skrzyżowanego objawu Lasegue’a. Gdy ból ma charakter przewlekły lub podejrzewa się podłoże nowotworowe bądź zapalne, konieczne jest wykonanie badań obrazowych: RTG kręgosłupa, tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego.

Leczenie

Rwę kulszową zwykle leczy się w sposób zachowawczy. Zalecane jest odciążenie kręgosłupa, stosowanie środków przeciwbólowych, przeciwzapalnych i rozluźniających mięśnie. Powrót do pełnej sprawności ułatwia rehabilitacja obejmująca terapię manualną i kinezyterapię. Rekomenduje się m.in. ćwiczenia metodą McKenziego. W łagodzeniu dolegliwości pomagają zabiegi fizykoterapeutyczne (przezskórna elektrostymulacja, ultradźwięki, laseroterapia, termoterapia, magnoterapia). Jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi rezultatów w ciągu dwóch, trzech miesięcy, wskazane jest leczenie chirurgiczne.

Profilaktyka

Aby nie dopuścić do rwy kulszowej, należy ograniczyć nadmierne obciążanie kręgosłupa. Ważne jest utrzymywanie prawidłowej pozycji ciała podczas pracy siedzącej i równomierne rozkładanie obciążeń podczas podnoszenia ciężkich przedmiotów. W profilaktyce sprawdza się regularne wykonywanie ćwiczeń aerobowych oraz wzmacniających mięśnie brzucha i przykręgosłupowe. Należy ponadto dbać o utrzymanie prawidłowej masy ciała.

Rośliny w profilaktyce i terapii

Zastosowanie znajdują surowce roślinne o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym i rozgrzewającym. Stosuje się je zarówno zewnętrznie (w postaci okładów, maści, kąpieli), jak i wewnętrznie (w postaci naparów, wyciągów). Warto sięgnąć po surowce bogate w salicylany (korę wierzby i topoli), seskwiterpeny (kłącze imbiru), glikozydy irydoidowe (korzeń hakorośli rozesłanej) i kurkuminy (kłącze kurkumy). Do użytku zewnętrznego poleca się okłady borowinowe, oleje (z nasion gorczycy czarnej lub białej) i olejki eteryczne (m.in. eukaliptusowy, kamforowy).

Bibliografia

Baraniak J., Kania M., Wybrane surowce zielarskie o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym i przeciwreumatycznym, Postępy Fitoterapii 2011, nr 2, s. 94-99.

Glamowska D., Fitoterapia w chorobach reumatycznych, Panacea 2015, nr 1 (50), s. 12–14.

Jankowski J.M., Kurkuma jako lek przeciwzapalny i przeciwnowotworowy, Postępy Fitoterapii 2004, nr 2, s. 87–90.

Krawczyk-Wasielewska A., Skuteczność wybranych algorytmów postępowania fizjoterapeutycznego w leczeniu objawowym przewlekłych zespołów bólowych dolnego odcinka kręgosłupa z promieniowaniem do kończyny dolnej, Poznań 2013, s. 6–53.

Pietraszko W., Rwa kulszowa, Medycyna Praktyczna 26.10.2016, online:https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/150605,rwa-kulszowa [dostęp: 29.07.2019]

Pyschło B., Styczyński T., Gasik R., Nowe trendy farmakoterapii zespołów bólowych lędźwiowego odcinka kręgosłupa, Reumatologia 2010, nr 5, s.345–348

Samborski W., Ponikowska I., Choroby reumatyczne – standardy lecznicze w medycynie uzdrowiskowej, Balneologia Polska 2005, nr 1–2, s. 14–23.

Zajkowska A., Rwa kulszowa, Podyplomie.pl 05.2018, online: https://podyplomie.pl/neurologia/31142,rwa-kulszowa [dostęp: 09.07.2019].

Żelazny S., Zespoły bólowe neurologiczne kręgosłupa i rdzenia jako problem społeczny, Medycyna Rodzinna 2001, nr 1, s. 10–11