Zaburzenia połykania – dysfagia

Dysfagia jest wspólny objawem wielu różnych jednostek chorobowych - najpoważniejszym schorzeniem prowadzącym do jej wystąpienia jest rak przełyku.

Dysfagia to nazwa, która w żargonie medycznym oznacza trudności w połykaniu. Może objawiać się zaburzeniem formowania kęsa pokarmowego lub uczuciem nieprawidłowego przechodzenia jedzenia oraz płynów przez przełyk. Dolegliwości obejmują wrażenie zalegania pokarmu za mostkiem wraz z rozpieraniem i gnieceniem w klatce piersiowej. Często współwystępuje odynofagia, czyli silny ból podczas przełykania.

Dysfagia nie stanowi odrębnej jednostki chorobowej, jak np. astma czy dławica piersiowa, lecz jest objawem rozmaitych schorzeń. Zaburzenia połykania mogą być związane z chorobami jamy ustnej i gardła (dysfagia przedprzełykowa) lub przełyku (dysfagia przełykowa).

Dysfagia przedprzełykowa

To nieprawidłowości w formowaniu kęsa pokarmowego lub trudności w rozpoczęciu aktu połykowego. Występuje głównie (w 80%) w przebiegu chorób nerwowo-mięśniowych, takich jak udary i guzy mózgu, choroba Parkinsona lub polineuropatia w cukrzycy. W pozostałych 20% za wystąpienie zaburzeń odpowiedzialne są zmiany strukturalne w jamie ustnej: zapalenie gardła, ropnie migdałków, nowotwory lub ciało obce.

Dysfagia przełykowa

Występuje w zaburzeniach połykania spowodowanych chorobami przełyku, w pierwszej kolejności należy wykluczyć raka. Jest to najcięższa choroba, która może dawać takie objawy. Dodatkowo dysfagia przełykowa może być powodowana zwężeniem przełyku, spowodowanym bliznami po poparzeniach, chorobą refluksową lub niektórymi anomaliami rozwojowymi; zaburzeniami motoryki, np. achalazją, cukrzycą, oraz chorobami innych narządów klatki piersiowej, np. powiększenie lewego przedsionka serca powoduje ucisk przełyku w przebiegu wady zastawkowej.

Rozpoznanie

Ze względu na mnogość i różnorodność przyczyn prowadzących do wystąpienia dysfagii, najważniejsza jest szybka i dokładna diagnostyka choroby. W pierwszej kolejności lekarz zleca badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego, czyli gastroskopię. Badanie to umożliwia bardzo precyzyjną diagnostykę raka (wraz z pobraniem wycinków do badania histopatologicznego) oraz chorób anatomicznych przełyku (blizny, zwężenia, anomalie rozwojowe). W dalszej kolejności można wykonać manometrię przełyku, aby ocenić czynność skurczową mięśni, oraz pH-metrię przy podejrzeniu choroby refluksowej.

Podsumowanie

Dysfagia, czyli zaburzenia połykania, to wspólny objaw wielu różnych jednostek chorobowych. Najpoważniejszym i jednym z najcięższych schorzeń prowadzących do wystąpienia dysfagii jest rak przełyku. Pierwszym badaniem zlecanym przez lekarza jest gastroskopia z ewentualnym pobraniem wycinków. Po ustaleniu przyczyny dolegliwości lekarz dobiera leczenie ukierunkowane na konkretną chorobę, co w wielu przypadkach prowadzi do wyzdrowienia lub przynajmniej znacznego złagodzenia objawów.

Bibliografia

Kotynia J., Dysfagia, w: Interna Szczeklika 2017, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017, s. 882–884