Ból krzyża. Co zrobić, kiedy nas dopadnie?

To przypadłość, która najczęściej przechodzi samoistnie, aby nie dopuścić do jej nawrotu warto wykonywać ćwiczenia ogólnie usprawniające.

Czym jest ból krzyża i jakie są jego przyczyny?

Bólem krzyża nazywamy potocznie ból dolnego odcinka kręgosłupa, czyli odcinka lędźwiowo-krzyżowego. To powszechna dolegliwość, najczęściej mija sama, bez leczenia, lecz często nawraca. Tylko u co 10. osoby ból ten ma konkretną przyczynę, którą należy diagnozować. Ból ten wynika najczęściej z przeciążenia kręgosłupa oraz otaczających go struktur, takich jak: dyski międzykręgowe, stawy międzykręgowe, ścięgna i mięśnie.

O wiele rzadziej ból odcinka lędźwiowo-krzyżowego wywołują choroby reumatyczne, nowotwory czy zakażenia.

Kogo dotyka?

Najczęściej na ból w krzyżu skarżą się osoby w wieku 30-60 lat, które pracują: długo w pozycji siedzącej albo ciężko fizycznie, zwłaszcza z częstym schylaniem się i podnoszeniem ciężkich przedmiotów. Narażone są bardziej osoby: otyłe, o słabej kondycji fizycznej, palące papierosy, przewlekle zestresowane bądź mające depresję.

Leczenie

Przeważnie ból krzyża ustępuje samoistnie w ciągu kilku dni do kilku tygodni. Podczas występowania bólu należy wystrzegać się nadmiernej aktywności fizycznej, pozycji nasilających ból oraz długotrwałego leżenia (unieruchomienie dłuższe niż doba powoduje osłabienie mięśni i może wydłużyć czas występowania bólu). W razie potrzeby można skorzystać z pomocy farmakologicznej i zastosować leki przeciwbólowe, np.: paracetamol, ibuprofen lub inne z grupy NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne). Okłady z lodu 3–4 razy dziennie przez 10–15 minut również mogą przynieść ulgę, ponieważ rozluźniają mięśnie i łagodzą miejscowo stan zapalny. Napięcie kręgosłupa można zmniejszyć, śpiąc na boku z poduszką między podkurczonymi nogami. W razie silniejszego bólu lekarz może przepisać leki rozluźniające mięśnie lub silniejsze leki przeciwbólowe.

Można też skorzystać z pomocy doświadczonego rehabilitanta, który technikami manualnymi uruchamia tkanki miękkie w okolicy bólu kręgosłupa,. Jeżeli jednak ból nie przechodzi w ciągu miesiąca, należy poradzić się lekarza. Bardzo rzadko potrzebne jest leczenie chirurgiczne.

Objawy alarmowe

Jeżeli ból wystąpił po upadku lub urazie i nie ustępuje albo nastąpiło zatrzymanie lub nietrzymanie moczu lub stolca należy zadzwonić na pogotowie!

Należy zgłosić się niezwłocznie do lekarza, jeżeli bólowi krzyża towarzyszy choć jeden z następujących objawów:
– ból lub drętwienie jednej z kończyn dolnych lub obu kończyn,
– nasilenie bólu przy kaszlu lub kichaniu,
– pojawienie się bólu przy chodzeniu i pozycji stojącej,
– gorączka i chudnięcie bez przyczyny,
– przebyta niedawno operacja, zwłaszcza urologiczna lub ginekologiczna,
– przyjmuje się na stałe glikokortykosteroidy,
– ból jest bardzo silny i nie ustępuje w spoczynku,
– choroba nowotworowa.

Profilaktyka

Aby nie dopuścić do bólu kręgosłupa lub jego nawrotu, można wykonywać ćwiczenia ogólnie usprawniające, najlepiej pływanie, oraz wzmacniające mięśnie pleców oraz brzucha. Ważne jest również pozbycie się nadwagi, spanie na twardym materacu, niedźwiganie ciężkich rzeczy, noszenie butów na niskim obcasie oraz rzucenie palenia – stwierdzono wyraźną zależność między paleniem papierosów, a bólem kręgosłupa, ponieważ przewlekły kaszel palaczy może powodować uszkodzenie mięśni i więzadeł.

Podsumowanie

Ból krzyża jest bardzo częstą przypadłością, która najczęściej przechodzi samoistnie. W leczeniu można stosować środki przeciwbólowe dostępne bez recepty lub zgłosić się do specjalisty, który przepisze mocniejsze środki. Jeżeli ból pojawił się po urazie i nie ustępuje albo nastąpiło zatrzymanie moczu lub stolca, należy wezwać pogotowie ratunkowe. Aby uniknąć nawrotów, należy wykonywać ćwiczenia wzmacniające mięśnie pleców i brzucha, pozbyć się nadwagi oraz rzucić palenie.

Bibliografia

Z. Guła, M. Korkosz, Ból krzyża, 17.11.2011, online: https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/objawy/63737,bol-krzyza [dostęp 11.12.2018]