GABA wycisza umysł i ciało

Kwas γ-aminomasłowy jest aminokwasem i istotnie wpływa na pracę mózgu, jego niedobory mogą prowadzić do depresji, epilepsji, a nawet choroby Alzheimera.

Kwas γ-aminomasłowy (GABA)

Jest w organizmie głównym neuroprzekaźnikiem hamującym. Wzrost jego stężenia powoduje otwarcie kanałów jonowych w błonie komórek nerwowych i napływ jonów chlorkowych do wnętrza komórek. Skutkuje to hiperpolaryzacją błony komórkowej, zmniejszeniem pobudliwości neuronów i zatrzymaniem przesyłania impulsów między komórkami. Nieprawidłowe stężenie GABA może poważnie zaburzyć pracę układu nerwowego.

Budowa i metabolizm

Kwas γ-aminomasłowy jest aminokwasem niebiałkowym. Jego najwyższe stężenie notuje się w podwzgórzu i układzie pozapiramidowym (części układu nerwowego regulującej napięcie mięśni i koordynującej ruchy zautomatyzowane). GABA jest syntezowany z glutaminianu i przy udziale pochodnej witaminy B₆. W jego metabolizmie biorą udział enzymy: dekarboksylaza glutaminianowa, aminotransferaza GABA i dehydrogenaza semialdehydu bursztynianowa.

Rola w organizmie

Kwas γ-aminomasłowy jest niezbędny do prawidłowej pracy mózgu. Wykazuje działanie uspokajające, nasenne, przeciwlękowe i przeciwdrgawkowe. Obniża ciśnienie krwi i rozluźnia mięśnie szkieletowe. Odpowiada także za kontrolowanie wydzielania hormonu wzrostu i insuliny. Ma ponadto pozytywny wpływ na skórę – aktywuje namnażanie fibroblastów, wspomaga gojenie się ran, stymuluje syntezę kolagenu i kwasu hialuronowego, poprawia elastyczność skóry i redukuje zmarszczki.

Problemy z GABA

Zaburzenia układu GABA-ergicznego związane są z chorobami takimi, jak: schizofrenia, choroba Alzheimera, epilepsja, stany lękowe, bezsenność, depresja. Wynikają one najczęściej ze zmniejszenia syntezy kwasu lub obniżenia wrażliwości komórek na jego działanie. Wzrost jego poziomu wywołany niedoborem enzymów odpowiedzialnych za jego katabolizm obserwuje się w przypadku zespołu przewlekłego zmęczenia.

Sprzymierzeńcy GABA

Aktywność receptorów GABA mogą modyfikować liczne substancje naturalne (m.in. flawonoidy, kumaryny). Z tego względu wiele roślin znajduje zastosowanie jako środki uspokajające, przeciwlękowe, ułatwiające zasypianie, redukujące napięcie nerwowe. Należą do nich m.in.: kozłek lekarski, dziurawiec, lawenda wąskolistna, witania ospała. Substancje w nich zawarte hamują wychwyt zwrotny kwasu γ-aminomasłowego i stymulują uwalnianie neuroprzekaźnika z zakończeń nerwowych, przez co zmniejszają aktywność neuronów.

Źródłem kwasu γ-aminomasłowego może być żywność probiotyczna. Znajdujące się w produktach mlecznych poddanych fermentacji bakterie mają zdolność do syntezowania tego aminokwasu. GABA można przyjmować także w postaci suplementów. Kosmetyki z jego dodatkiem polecane są do pielęgnacji skóry dojrzałej jako kuracja przeciwzmarszczkowa.

Bibliografia

Ito K., Tanaka K, Nishibe Y. i in., GABA-synthesizing enzyme, GAD67, from dermal fibroblasts: evidence for a new skin function, Biochimica et Biophysica Acta 2007, nr 1770 (2), s. 291–226.

Szosland-Fałtyn, A., Królasik J., Mleczne produkty fermentowane źrodłem kwasu γ-aminomasłowego, Przemysł Spożywczy 2014, t. 68, nr 10, s. 30–32.

Dobros N., Zioła o działaniu uspokajającym i przeciwdepresyjnym, Postępy Fitoterapii 2017, nr 3, s. 215–222.

Kowalski A., Rębalska E., Żylińska L., Kwas γ-aminomasłowy — metabolizm i jego zaburzenia, Postepy Biochemii 2017, nr 53(4), s. 356–360.

Rzajew J., Rębas E., Wpływ związków naturalnie występujących w roślinach na metabolizm neuroprzekaźników w chorobach afektywnych i neurodegeneracyjnych, Przegląd Lekarski 2017, t. 74, nr 6, s. 271–279.

Holak E., Lewiński W., Łuszczyca M. i in., Biologia 2. Podręcznik. Zakres rozszerzony, Gdynia 2007, s. 272–273.