Lecznicza moc kurkuminy

Silne działanie przeciw stanom zapalnym i wolnym rodnikom to ułamek jej zalet.

Co to jest kurkumina?

Kurkumina to najważniejszy z kurkuminoidów – związków chemicznych z grupy polifenoli, otrzymywanych poprzez ekstrakcję kłączy ostryżu długiego (Curcuma longa), czyli popularnej kurkumy. Wszystkie kurkuminoidy mają właściwości lecznicze, a kurkumina jest spośród nich najbardziej aktywna, najcenniejsza, najlepiej przebadana i opisana. Powszechnie stosuje się ją jako przyprawę oraz barwnik w przemyśle spożywczym (ma symbol: E-100), tekstylnym, kosmetycznym i farmaceutycznym.

Korzystny wpływ na zdrowie

W wielowiekowej tradycji Dalekiego Wschodu kurkuma służy do leczenia przede wszystkim różnego rodzaju stanów zapalnych, jak również postępowania z trudnymi do zagojenia ranami oraz dolegliwościami trawiennymi i wątrobowymi. Również współczesna medycyna korzysta z dobrodziejstw ekstraktu z kurkumy – głównie jego właściwości przeciwzapalnych i antyoksydacyjnych.

Można wyróżnić następujące najważniejsze właściwości kurkuminy:

• Działa przeciwzapalnie, antywirusowo i antybakteryjnie.
• Reguluje pracę komórek oraz zabezpiecza je przed infekcjami.
• Wpływa korzystnie na stawy (leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów, artretyzmu).
• Oczyszcza organizm z toksyn (detoksykacja).
• Wspomaga leczenie problemów pokarmowych i chorób żołądkowo-jelitowych.
• Wspiera pracę wątroby i trzustki.
• Może redukować dolegliwości związane z chorobą dróg żółciowych.
• Łagodzi niestrawność.
• Wzmacnia układ krążenia.
• Działa korzystnie na układ nerwowy.
• Posiada właściwości cytotoksyczne (niszczy komórki nowotworowe nie naruszając zdrowych komórek).
• Wspomaga metabolizm, przyspieszając trawienie i zapobiegając odkładaniu się tkanki tłuszczowej.
• Obniża poziom cholesterolu i glukozy we krwi.
• Przyspiesza proces gojenia ran.
• Pomaga łagodzić bóle menstruacyjne.
• Korzystnie wpływa na schorzenia skóry, np. trądzik, łuszczycę.

Kurkumina – z czym to się je?

Kurkumina charakteryzuje się słabą rozpuszczalnością w wodzie, a dobrą np. w olejach. Oznacza to, że jej doustne podawanie może wiązać się ze słabym wchłanianiem tego związku z przewodu pokarmowego. Dlatego warto dbać o zwiększanie biodostępności kurkuminy. Do substancji zwiększających jej przyswajalność należy m.in.: piperyna, z tego względu wraz z kurkumą dobrze jest spożywać pieprz a spośród suplementów diety wybierać te zawierające właśnie piperynę.

Badania naukowe nad kurkuminą

Kurkuminę odkryto w 1815 r., pierwsze prace badawcze nad jej działaniem przeprowadzono w latach 70. XX w. Od tej pory udowodniono jej właściwości antyoksydacyjne, antynowotworowe i przeciwzapalne, jak również przeciwgrzybicze i przeciwwirusowe. Naukowcy prowadzą też testy zastosowania kurkuminy w leczeniu choroby Alzheimera.

Właściwości przeciwzapalne kurkuminy

Reakcja zapalna to proces fizjologiczny, naturalna odpowiedź organizmu na jakieś uszkodzenie, np. zranienie, zakażenie. Oznacza tyle, że ciało walczy o eliminację przyczyn zachwiania równowagi i powrót do stanu fizjologicznego. Co do zasady jest zatem prawidłową reakcją organizmu – a jego objawy: gorączka, ból, zaczerwienienie, choć nieprzyjemne i niepożądane, wskazują, że ciało zainicjowało proces gojenia. Jednak przewlekły stan zapalny jest już zjawiskiem patologicznym i – zwłaszcza u osób starszych – może być dla dramatyczny w skutkach.

Badania naukowe pokazują, że proces zapalny leży u podłoża wielu chorób, zwłaszcza przewlekłych – takich jak: choroby neurodegeneracyjne, choroby sercowo-naczyniowe, schorzenia płuc, choroby metaboliczne, choroby autoimmunologiczne i nowotworowe.

Specjaliści opisujący jej właściwości niemal jednomyślnie podkreślają, że kurkumina to naturalna substancja o najpotężniejszym działaniu przeciwzapalnym. Wpływa na hormony biorące udział w reakcjach zapalnych – obniża poziom histaminy i podwyższa produkcję kortyzonu, hamuje też działanie białek odpowiedzialnych za rozwój procesów zapalnych w organizmie. Co szczególnie istotne, przyjmowanie kurkuminy w porównaniu z lekami zażywanymi długoterminowo nie wiąże się właściwie ze skutkami ubocznymi.

Właściwości antyoksydacyjne

Wolne rodniki to atomy posiadające na zewnętrznej orbicie pojedynczy, niesparowany elektron. Dążą do przyłączenia (lub oddania swojego elektronu), dlatego utleniają każdy związek, z którym mają kontakt. Na ich ataki narażone są głównie te związki, które w cząsteczkach posiadają wiązania podwójne jak: DNA, białka lub nienasycone kwasy tłuszczowe (zaliczane do składu błon komórkowych), polisacharydy oraz lipidy (cholesterol) znajdujące się w krwi.

Przez zobojętnienie dużej ilości wolnych rodników antyutleniacze odgrywają ważna rolę w ochronie przed stresem oksydacyjnym ciała spowodowanym przez ich obecność. Kurkumina jest jednym z najsilniejszych przeciwutleniaczy.

Kurkumina dobra dla cukrzyków

Cukrzyca jest przewlekłą chorobą, na którą cierpi wiele osób w Polsce i na świecie. Wiąże się z przykrymi objawami, zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych i udaru mózgu. Jest też jedną z głównych przyczyn niewydolności nerek i może mieć negatywny wpływ na wzrok.

Organizm wykorzystuje cukier we krwi jako paliwo do różnych działań komórkowych. Za poziom cukru i transfery krwi do komórek mięśni, tłuszczu i wątroby odpowiada produkowana przez trzustkę insulina. Jak udowodniono w badaniach, kurkumina pomaga w regulowaniu poziomu cukru we krwi, przyczynia się też do zatrzymania wzrostu i namnażania komórek tłuszczowych, które produkują odpowiedzialne za stany zapalne cytokiny. Naukowcy wskazują też, że przyjmowanie kurkuminy przyśpiesza przemianę materii, co jest korzystne dla cukrzyków. Pomaga też uchronić się przed schorzeniami spowodowanymi cukrzycą, takimi jak: niszczenie tkanki oka, uszkodzenie mózgu, bóle nerwów oraz choroby serca.

Ochrona układu krążenia

Choroby sercowo-naczyniowe są główną przyczyną zgonów na świecie. Do najważniejszych przyczyn tych schorzeń należą zwężenie i stwardnienie tętnic. Kurkumina dzięki właściwościom przeciwzapalnym, przeciwutleniającym i hamującym białka inicjujące krzepnięcie krwi pomaga w bezpieczny sposób zapobiegać zatykaniu się tętnic.

Powszechnie wiadomo, jak istotny dla zdrowia jest prawidłowy poziom cholesterolu we krwi. W badaniach naukowych opisano pozytywny wpływ kurkuminy na równowagę cholesterolową w organizmie. Jest ona w stanie zmniejszyć poziom całkowitego cholesterolu o 21%, a LDL (czyli „złego” cholesterolu) – o 42%. Stymuluje także wzrost cholesterolu HDL („dobrego” cholesterolu) – o 50%. Dzięki swojemu działaniu przeciwzapalnemu kurkumina hamuje też aktywność enzymów wątrobowych, obniża poziom markerów zapalnych, za to wspomaga regenerację tkanek układu sercowo-naczyniowego. Ekstrakt z kurkumy jest bardzo pożądany w profilaktyce miażdżycy.

Dla dobra stawów

Zwyrodnieniowa choroba stawów rozwija się powoli, wskutek zaburzenia jakości i ilości chrząstki stawowej. Najczęściej atakuje ona kręgosłup, kolana, biodra i stawy rąk oraz stóp. Liczne badania wykazały, że kurkumina jest bezpiecznym i skutecznym wsparciem w tym schorzeniu. Dzięki właściwościom przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym substancja ta wpływa na zmniejszenie odczuwanego bólu i podnosi sprawność stawów, bo niweluje ich sztywność. Większa sprawność fizyczna bez skutków ubocznych – kurkumina zdaje się zapewniać właśnie taki efekt.

Korzyści dla sportowców

Kurkuma może pomóc w zapobieganiu wielu chorobom ze względu na jej silne zdolności przeciwutleniające i przeciwzapalne. Przyczynia się również do zmniejszenia bólu towarzyszącego ćwiczeniom, poprawia kondycję stawów i korzystnie wpływa na meabolizm. Nie tylko hamuje degradację komórek mięśni, ale też stymuluje ich wzrost, zapobiega pęknięciom oraz zmniejsza przewlekłe zmęczenie organizmu Związek pochodzący z kurkumy przyśpiesza spalanie tkanki tłuszczowej bez skutków ubocznych. Zatem kurkumina zwiększa wydajność organizmu przy intensywnym wysiłku.

Zbawienie dla układu pokarmowego

Za choroby przewodu pokarmowego, takie jak: ostry lub przewlekły nieżyt żołądka czy wrzody żołądka i dwunastnicy, odpowiada przede wszystkim bakteria Helicobacter pylori. Niestety w tym przypadku nie ma łatwych sposobów leczenia, dlatego że ta bakteria jest wyjątkowo odporna i rozwija się u niej szybko oporność na coraz silniejsze leki. Jak pokazują badania, kurkumina hamuje 65 szczepów tej bakterii i wpływa na naprawę komórek przez nie zainfekowanych.

Wpływ kurkuminy na wątrobę i drogi żółciowe

Kurkumina działa żółciotwórczo, przeciwzapalnie, rozkurczowo i bakteriobójczo, jest zatem doskonała w leczeniu oraz profilaktyce chorób dróg żółciowych i wątroby, np. przewlekłego wirusowego zapalenie wątroby typu B lub C, raka wątroby, marskości wątroby. Kamienie żółciowe to złogi powstające w drogach żółciowych w wyniku wytrącenia składników żółci oraz innych substancji składowych. Kurkumina może pobudzić wątrobę do zwiększonego wytwarzania żółci, ułatwiając jej przepływ w przewodach żółciowych. Dodatkowo wznawia naturalną kurczliwość pęcherzyka żółciowego i wpustu do dwunastnicy. Dzięki czynnym związkom kurkumina niszczy bakterie znajdujące się w wątrobie i likwiduje wywoływane przez nie stany zapalne. Ponadto zwiększa zdolność wątroby do usuwania toksyn dzięki stymulacji różnych enzymów.

Przeciwnowotworowe działanie kurkuminy

Z ogromnej liczby przeprowadzonych dotąd badań naukowych wynika, że kurkumina może hamować wzrost komórek nowotworowych, w tym raka: piersi, mózgu, krwi, wątroby, trzustki, okrężnicy, prostaty, jajników i skóry. Dodatkowo może zmniejszać angiogenezę, czyli zapobiegać rozwojowi unaczynienia komórek nowotworowych. Kurkumina hamuje namnażanie się komórek nowotworowych przez indukcję apoptozy, czyli programowanej śmierci komórki. Dodatkowo kurkumina jest jednym z najsilniejszych przeciwutleniaczy, czyli ma zdolność zwalczania wolnych rodników, które są w stanie manipulować DNA i atakują komórki. Nie bez znaczenia jest działanie przeciwzapalne tej substancji. Wielu naukowców podkreśla potencjał kurkuminy zarówno w leczeniu, jak i profilaktyce różnych nowotworów.

Sposób na depresję i alzheimera?

Współczesne tempo życia i warunki środowiskowe sprzyjają rozwojowi depresji. Stres, natłok informacyjny, konieczność podejmowania szybko wielu decyzji, przepracowanie, nieregularny tryb życia, brak aktywności fizycznej, niezdrowa dieta, nadmierne spożywanie alkoholu czy traumatyczne przeżycia – listę przyczyn choroby można wydłużać. Leczenie depresji jest zazwyczaj skomplikowane i długotrwałe. Powinno odbywać się pod kierunkiem specjalisty.

Najlepsze efekty przynoszą terapie holistyczne. Badania dowodzą, że wśród substancji, które można wykorzystać we wspomaganiu leczenia, kurkumina wykazuje obiecującą skuteczność jako silny naturalny antyoksydant o działaniu przeciwzapalnym. Istnieje przypuszczenie, że działa ona przeciwdepresyjnie dzięki hamowaniu enzymu monoaminooksydazy. Naukowcy szacują sukces leków przeciwdepresyjnych z kurkuminą, ponieważ powodowałyby naturalny wzrost poziomu serotoniny, noradrenaliny i dopaminy w mózgu.

Jak dowodzą badania, pozytywny wpływ kurkuminy na układ nerwowy polega na tym, że stymuluje ona proces neurogenezy, czyli powstawania nowych komórek nerwowych, zwłaszcza w korze czołowej i w hipokampie.

W przypadku choroby Alzheimera kurkumina wpływa na spowolnienie jej rozwoju, gdyż rozbija zageregowane blaszki beta-amylowe szkodzące tkance nerwowej. Nie bez znaczenia są też jej właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne.

Kurkumina w leczeniu AIDS

Zespół nabytego niedoboru odporności (AIDS) jest spowodowany przez infekcję wirusem ludzkiego niedoboru odporności (HIV). Istnieją sposoby, aby opóźniać jej postępy tak, by stała się chorobą przewlekłą. Ważną rolę w rozwoju zakażenia AIDS odgrywają wolne rodniki. Silne właściwości przeciwutleniające kurkuminy mogą wspomagać opóźnianie postępu choroby.

Z badań laboratoryjnych wynika, że kurkumina blokuje enzymy – niektóre białka wydzielane przez komórki zakażone wirusem, używane przez HIV do zainfekowania innych komórek i ich namnażenia. Kurkumina może pomóc chorym na AIDS dzięki swym właściwościom hamującym mikroorganizmy, które mogą powodować poważne infekcje bakteryjne i grzybicze. Dla pacjentów z problemami z odpornością ochrona przed drobnoustrojami może być sprawą życia i śmierci.

W walce z alergiami i astmą

Kurkumina może skutecznie pomagać mierzyć się z alergiami, astmą o podłożu alergicznym i katarem siennym ze względu na właściwości udrażniające i modelujące reakcje obronne organizmu. Badania naukowe dowodzą, że substancja ta wykazuje działanie jak leki przeciwhistaminowe – jest w stanie znacznie zmniejszyć skurcz dróg oddechowych i ich nadmierną reakcję. Ekstrakt z kurkumy może też hamować aktywację reakcji alergicznych, znacząco łagodzi także alergiczne zapalenie spojówek, objawiające się obrzękiem i bolesnym zaczerwienieniem. W przypadku osób cierpiących z powodu dolegliwości alergicznych szczególnie istotne jest także jak najniższe ryzyko skutków ubocznych – pod tym względem stosowanie naturalnej kurkuminy, charakteryzującej się niską toksycznością, jest bezpieczne.

Bibliografia