Zespół żyły głównej górnej

Przyczyny problemu przepływu krwi w sercu mogą mieć podłoże nowotworowe lub nienowotworowe, jednak najczęstszą przyczyną jest rak płuc.

Przyczyny

Zespół żyły głównej górnej (ZŻGG) to zespół objawów klinicznych spowodowanych utrudnieniem odpływu krwi z żyły głównej górnej do prawego przedsionka serca. Przyczyny dzieli się na nowotworowe – odpowiedzialne za ponad połowę przypadków – i nienowotworowe. Najczęstszą jest rak płuc, w wyniku którego zmiany chorobowe uciskają i naciekają ściany żyły. Rzadszymi czynnikami etiologicznymi są chłoniaki, przerzuty innych nowotworów oraz nowotwory śródpiersia. Nienowotworowymi czynnikami mogą być: ucisk na naczynie spowodowany tętniakiem aorty piersiowej, przewlekłe zapalenie śródpiersia lub zakrzepica żyły głównej górnej.

Objawy

Typowym obrazem klinicznym ZŻGG jest obrzęk i rumień lub zasinienie twarzy i szyi, przekrwienie spojówek, obrzęk kończyn górnych, ból i zawroty głowy, zaburzenia widzenia, stałe wypełnienie żył szyjnych. U niektórych pacjentów można zaobserwować poszerzenie żył powierzchownych na klatce piersiowej. Duże utrudnienie odpływu krwi może również wywoływać trudności w połykaniu, duszność lub chrypkę.

Diagnostyka i leczenie

Lekarz stawia diagnozę na podstawie objawów klinicznych oraz badań obrazowych – RTG lub TK klatki piersiowej. Zazwyczaj tomografia pozwala również ustalić, czy przyczyną dolegliwości jest nowotwór, czy zakrzepica. Leczenie uzależnione jest od etiologii – w przypadku zakrzepicy stosuje się leki przeciwkrzepliwe. Nowotwory, w zależności od typu, leczy się chemioterapią, radioterapią lub ich kombinacją. U chorych z nasilonymi objawami można wprowadzić stent wewnątrznaczyniowy powiększający światło naczynia i ułatwiający odpływ krwi. Działanie ma zapobiec obrzękowi mózgu, który może pojawić się w ciężkiej postaci choroby.

Podsumowanie

Zespół żyły głównej górnej najczęściej jest związany z chorobą nowotworową, ale może być też spowodowany zakrzepicą lub uciskiem tętniaka aorty piersiowej na naczynie. Do typowych objawów należy obrzęk twarzy i szyi, przekrwienie spojówek, ból i zawroty głowy, a także stałe wypełnienie żył szyjnych. Leczenie zależy od czynnika wywołującego.

Bibliografia

Szczeklik A., Gajewski P., Interna Szczeklika. Mały podręcznik 2017/2018, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017, s. 371–372.