Kwas chlorogenowy - silny antyoksydant

Ziarna zielonej kawy są bogatym źródłem m.in. kwasu chlorogenowego, będącego silnym antyoksydantem.

Kwas chlorogenowy jest estrem kwasu chinowego i kawowego – to organiczny związek chemiczny z grupy polifenoli. Występuje w roślinach, głównie w ziarnach zielonej (niepalonej) kawy, liściach i nasionach kakaowca, yerba mate (wysuszonych, zmielonych liściach i patyczkach ostrokrzewu paragwajskiego), głogu, pokrzywie, karczochach, owocach czarnej jagody, aronii i morwy, pomidorach, surowych ziemniakach, ale też w miodzie i niektórych ziołach. W mniejszych ilościach można znaleźć go również w brzoskwiniach, jabłkach, morelach, czereśniach, śliwkach, czarnych porzeczkach czy jeżynach.

Silny antyoksydant

Wolne rodniki tlenowe i azotowe powodują wiele poważnych uszkodzeń komórek i tkanek organizmu. Są one odpowiedzialne za stres oksydacyjny, w przebiegu którego dochodzi do degradacji wielu ważnych białek, węglowodanów i lipidów, a w konsekwencji do przewlekłych stanów zapalnych. W wyniku nadmiernej aktywności wolnych rodników może dojść do chorób wszystkich układów, a nawet do nowotworów. Z tego względu obecność przeciwutleniaczy w codziennej diecie jest niezwykle istotna. Ziarna zielonej kawy są bogatym źródłem m.in. kwasu chlorogenowego, będącego silnym antyoksydantem. Jego zawartość w surowych ziarnach kawowych może wynosić nawet 10% (w zależności od gatunku kawy). Oprócz niego obecne są w nich również: kwas kawowy i ferulowy oraz kofeina, a także wiele witamin i mikroelementów.

Ważne działanie prewencyjne

Kwas chlorogenowy zapobiega następującym schorzeniom:

1) infekcjom bakteryjnym i grzybiczym – przez zwalczanie różnych gatunków bakterii (gronkowiec złocisty, Escherichia Coli, pałeczka ropy błękitnej, paciorkowiec kałowy, Klebsiella pneumoniae) i grzybów (m.in. Candida albicans czy Penicillium chrysogenum);

2) cukrzycy – przez zmniejszenie wchłaniania cukru o blisko 7% oraz hamowanie wydzielania enzymu glukozo-6-fosfatazy, przez co mniej glukozy trafia do krwioobiegu. Dodatkowo glukozo-6-fosfataza absorbuje tłuszcz. Kwas chlorogenowy zmniejsza więc wchłanianie tłuszczu oraz zmniejsza poziom trójglicerydów. Ma to duże znaczenie w leczeniu cukrzycy i insulinooporności;

3) nadwadze i otyłości – przez ograniczenie wchłaniania cukru i tego następstwa mają znaczenie nie tylko dla diabetyków, bo wpływa to również na zmniejszenie masy ciała i redukcję tkanki tłuszczowej, dlatego zielona kawa zyskała miano skutecznego naturalnego środka odchudzającego. Odpowiedzialny za to jest nie tylko kwas chlorogenowy, ale też kofeina, która oprócz tego, że działa pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy (poprawia pamięć, koncentrację, niweluje senność i dodaje energii), to przyspiesza jeszcze metabolizm. Sprzyja to utracie tkanki tłuszczowej, zielona kawa może więc wspomóc odchudzanie;

4) zespołowi policystycznych jajników (dysfunkcja jajników skutkująca zaburzeniem miesiączkowania, niepłodnością, nadmiernym owłosieniem ciała i otyłością) – przez zmniejszenie produkcji androgenów;

5) nowotworom – kwas chlorogenowy i kofeina wykazują działanie antyrakowe, zwłaszcza ten pierwszy chroni przed wystąpieniem nowotworu piersi u kobiet, jelita grubego (dzięki pobudzaniu wydzielania kwasów żółciowych i naturalnych steroli), prostaty, wątroby, nerek (działa moczopędnie, co sprzyja detoksykacji organizmu) i płuc. Właściwości te wynikają wprost ze zdolności kwasu chlorogenowego do blokowania działania substancji kancerogennych dostających się do organizmu oraz przyspieszania ich wydalania.

Zielona kawa – nie tylko kwas chlorogenowy

Surowe ziarna kawy zawierają sporo witamin: z grupy B oraz witaminę C i minerałów: wapń, fosfor, magnez, sód, potas, żelazo, miedź, cynk i mangan.

Bezpieczeństwo stosowania

Pijąc napar z niepalonych ziaren kawy dostarczymy organizmowi kwasu chlorogenowego, ale trzeba pamiętać o wyborze kawy wysokiej jakości. Powinna pochodzić z certyfikowanych plantacji i powinna być poddana wstępnemu suszeniu. Można również sięgnąć po suplementy diety w postaci tabletek z wyciągiem z surowych ziaren kawy. Z uwagi na wysoką zawartość kofeiny zielonej kawy nie poleca się kobietom w ciąży, dzieciom i nastolatkom oraz osobom zmagającym się z nadciśnieniem i chorobami serca.

Bibliografia

Gawlik-Dziki U., Fenolokwasy, jako bioaktywne składniki żywności, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 2004, nr 4, s. 29–40,

online: http://wydawnictwo.pttz.org/wp-content/uploads/2015/02/02_Gawlik.pdf, dostęp [18.03.2018]

Budryn G., Nebesny E., Fenolokwasy. Ich właściwości,występowanie w surowcach roślinnych, wchłanianie i przemiany metaboliczne, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 2006, nr 2, s. 104–105,

online: http://www.ptfarm.pl/wydawnictwa/czasopisma/bromatologia-i-chemia-toksykologiczna/117/-/10435, dostęp [18.03.2018]

Zielona kawa i kwas chlorogenowy, online: http://qchenne-inspiracje.pl/print-page/?id_post=16254, dostęp [18.03.2018]

Majewska M., Kwas chlorogenowy – właściwości, skutki uboczne, źródła, http://www.poradnikzdrowie.pl/diety/suplementy/kwas-chlorogenowy-wlasciwosci-skutki-uboczne-zrodla_40981.html, dostęp [18.03.2018]