Choroba Cushinga
Podłożem choroby jest nadmierne wydzielanie hormonu adrenokortykotropowego (ACTH) w wyniku zaburzenia pracy przysadki mózgowej. Najczęstszą przyczyną tych zaburzeń są mikrogruczolaki przysadki – łagodne nowotwory rozrostowe odpowiedzialne za około 90% zachorowań. Nadmiar ACTH stymuluje nadnercza do wydzielania swoistych hormonów, głównie kortyzolu, który w zawyżonej dawce wywołuje objawy kliniczne nazywane zespołem Cushinga. Nie należy jednak mylić tych dwóch terminów: choroba Cushinga polega na podwyższeniu wartości kortyzolu spowodowanym nadczynnością przysadki mózgowej, zespół Cushinga to podwyższenie stężenia kortyzolu o innej przyczynie.
Objawy
Nadmiar kortyzolu objawia się różnie, np.: otyłością centralną widoczną na twarzy (tzw. księżycowata twarz), karku i brzuchu, ale chude pozostają kończyny; rozstępami skórnymi o sinoróżowym kolorze; osłabieniem mięśni i bólem kości; nadmiernym trądzikiem oraz opuchniętymi powiekami. Mogą występować też: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, spadek odporności, u mężczyzn osłabienie potencji a u kobiet zaburzenia miesiączkowania.
Diagnostyka
Pierwszym krokiem jest oznaczenie poziomu kortyzolu w surowicy krwi. Jeżeli jest on podniesiony, lekarze zaczynają doszukiwać się przyczyny. W chorobie Cushinga można zrobić MRI (rezonans magnetyczny) mózgu z kontrastem, aby wykryć gruczolaka przysadki, lub test hamowania deksametazonem. Polega on na podaniu dużej dawki tej substancji i zbadaniu czy poziom kortyzolu się obniża. Jeżeli tak – to jest to choroba Cushinga zależna od wysokiego ACTH, jeżeli natomiast poziom kortyzolu nie spada – to jest to zespół Cushinga niezwiązany z nadprodukcją ACTH.
Leczenie
Leczenie choroby Cushinga polega na operacyjnym usunięciu gruczolaka przysadki mózgowej. Aby zminimalizować ryzyko powikłań, np. przewlekłej hiperkortyzolemii (podwyższonego poziomu kortyzolu), w okresie przygotowań do zabiegu należy przyjmować inhibitor steroidogenezy nadnerczowej. Jest to enzym odpowiedzialny za produkcję kortyzolu.
Podsumowanie
Choroba Cushinga jest zaburzeniem przysadki mózgowej, która w wyniku nadmiernej produkcji ACTH prowadzi do hiperkortyzolemii. Choroba ma wiele objawów, jak: otyłość centralna, sinoczerwone rozstępy skórne, nadciśnienie tętnicze, ból kości czy zaburzenia odporności. Leczenie polega na chirurgicznym usunięciu guza przysadki mózgowej.
