Zboże dobre na wszystko
Jęczmień zwyczajny (Hordeum vulgare L.) to jedna z najpopularniejszych roślin zbożowych. Dzięki szerokim zdolnościom adaptacyjnym i odporności na niekorzystne warunki środowiskowe jest uprawiany w wielu krajach świata. Coraz częściej zwraca się uwagę nie tylko na walory jęczmienia jako rośliny uprawnej, ale również na jego właściwości prozdrowotne.
Jęczmień zwyczajny jest rośliną jednoroczną, zaliczany jest do rodziny wiechlinowatych, jego udział w całkowitej produkcji zbóż wynosi około 30%. Jęczmień ma dużą wartość odżywczą, zawiera: aminokwasy (m.in.: tryptofan, alanina, kwas asparaginowy, leucyna, metionina, arginina, lizyna, cystyna, glicyna, walina), witaminy (m.in.: A, B1, B2, B3, B4, B6, B7, C, E, K), minerały (cynk, selen, fosfor, potas, wapń, kobalt, miedź, jod, żelazo, magnez, mangan) i kwasy tłuszczowe (linolenowy i linolowy). Zawiera również związki o działaniu antyoksydacyjnym (m.in.: flawonoidy, karetonoidy, chlorofil, enzym SOD), łącznie w różnych częściach zidentyfikowano: 26 flawonoidów, 2 pochodne kwasów fenolowych oraz lutonarynę. Szczególnie bogate w te substancje są liście, chociaż ich dobrym źródłem mogą być także ziarna. Zawartość składników bioaktywnych w jęczmieniu zmienia się wraz z wiekiem (fazą wzrostu) rośliny. W największych ilościach występują w młodym jęczmieniu (do 200 godzin od wykiełkowania), o wysokości 20–30 cm. W celach profilaktycznych i leczniczych można wykorzystać sok wyciśnięty z liści młodego jęczmienia lub proszek powstały po jego odparowaniu.
Właściwości i zastosowanie
Zielony jęczmień pozwala wzbogacić dietę o przeciwutleniacze neutralizujące działanie wolnych rodników i ograniczające stres oksydacyjny. Młody jęczmień może więc wspomóc profilaktykę nowotworów, chorób neurodegeneracyjnych i sercowo-naczyniowych związanych z uszkodzeniami powodowanymi przez reaktywne formy tlenu. Właściwości przeciwutleniające warto też wykorzystać do przeciwdziałania oznakom starzenia i łagodzenia dolegliwości związanych z przewlekłymi chorobami zapalnymi, np. reumatoidalnym zapaleniem stawów.
Zielony jęczmień może pozytywnie wpływać na samopoczucie psychiczne substancje w nim zawarte ograniczają skutki przewlekłego stresu i wykazują działanie przeciwdepresyjne.
Po preparaty z młodym jęczmieniem mogą sięgnąć osoby narażone lub cierpiące na miażdżycę, dlatego że ekstrakt z liści jęczmienia poprawia metabolizm lipidów, wpływa na obniżenie stężenia całkowitego cholesterolu i lipoprotein frakcji LDL oraz podwyższenie udziału frakcji HDL.
Młoda roślina ma dobroczynny wpływ na przewód pokarmowy, zawiera bowiem: dużo nierozpuszczalnego błonnika, który skraca czas transportu treści pokarmowej i ogranicza zaparcia; chlorofil, który redukuje dolegliwości trawienne i bóle żołądka. Dzięki alkalizującym właściwościom roślina pomaga przywrócić równowagę kwasowo-zasadową organizmu. Prozdrowotne właściwości jęczmienia pozwalają stosować go w profilaktyce i terapii nadciśnienia, cukrzycy, nadwagi, otyłości i problemów dermatologicznych (ran, oparzeń).
Przeciwwskazania
Młody jęczmień uznawany jest za stosunkowo bezpieczny element diety. Z przyjmowania go powinni jednak zrezygnować: alergicy, osoby z nietolerancją glutenu; nie jest wskazany dla: dzieci, kobiet ciężarnych i karmiących.
