Funkcje
Oksytocyna jest oligopeptydem pełniącym funkcję hormonu i neuroprzekaźnika. Odgrywa istotną rolę w zachowaniach i procesach fizjologicznych związanych z rozrodem, przez co zyskała nazwę „hormonu miłości”. Jej działanie ściśle wiąże się z odczuwaniem emocji i budowaniem relacji społecznych.
Wydzielanie
Oksytocyna jest syntezowana w podwzgórzu. Za jej magazynowanie i wydzielanie odpowiada tylny płat przysadki mózgowej. Uwalnianie jej ma charakter pulsacyjny, to znaczy, że następuje w odpowiedzi na bodźce fizjologiczne, socjalne i psychologiczne. Wydzielana jest na skutek pobudzenia receptorów znajdujących się w brodawkach sutkowych, pochwie i szyjce macicy. Jej wytwarzanie stymulują estrogeny, a hamuje progesteron. Wzmożone wydzielanie tego hormonu następuje podczas stosunku seksualnego i ciąży, a najwyższe stężenie notuje się w czasie porodu. Poziom oksytocyny wzrasta również podczas kontaktów społecznych.
Podczas porodu i laktacji
Podstawową jej funkcją jest regulowanie procesów związanych z prokreacją – wywołuje skurcze mięśni macicy. Podczas stosunku ułatwia transport nasienia do jajowodów. Ma istotny wpływ na przebieg i szybkość akcji porodowej. Po porodzie powoduje obkurczanie się macicy i tamuje krwawienie. Oddziałuje ponadto na laktację – wywołuje skurcze przewodów mlecznych i wydzielanie mleka.
Chemiczne oblicze miłości
Oksytocyna jest modulatorem zachowań motywacyjnych. Wpływa na odbiór innych osób i zwiększa poziom zaufania. Bierze udział w łączeniu się w pary, tworzeniu i podtrzymywaniu więzi między partnerami oraz rodzicami i dziećmi. Po porodzie odpowiada za budowanie przywiązania między dzieckiem a matką i wyzwala zachowania opiekuńcze.
Działanie uspokajające
Ten hormon reguluje procesy poznawcze i emocjonalne. Obniża poziom kortyzolu, redukuje lęk, stres i agresję. Wykazuje właściwości przeciwbólowe i antypsychotyczne. Działanie oksytocyny związane jest z interakcjami zachodzącymi między nią a receptorami glutaminianergicznymi, dopaminergicznymi oraz GABA-ergicznymi.
Zaburzenia wydzielania oksytocyny wiązane są z chorobami takimi, jak: schizofrenia, autyzm, depresja.
Terapeutyczna siła oksytocyny
Podawanie oksytocyny chorym na schizofrenię poprawia pamięć i zachowania społeczne. Dzięki przeciwlękowemu działaniu neuropeptyd może wpływać pozytywnie na samopoczucie pacjentów zmagających się z depresją. Oksytocyna znajduje też zastosowanie w terapii uzależnień – zmniejsza deficyty społeczne i redukuje objawy po odstawieniu.
Syntetyczny hormon jest szeroko używany w ginekologii i położnictwie jako środek przyspieszający poród i wspomagający leczenie krwawień po porodzie lub poronieniu.
