Szkarłatka amerykańska
Pierwotny obszar występowania szkarłatki amerykańskiej (Phytolacca americana) obejmował wschodnią część Ameryki Północnej. Obecnie w stanie dzikim można ją znaleźć także w Ameryce Południowej czy Europie. W wielu krajach jest popularną, ozdobną rośliną wieloletnią, należącą do rodziny szkarłatkowatych, uprawianą w przydomowych ogrodach. Choć szkarłatka uważana jest za roślinę trującą, bywa stosowana w terapii niektórych chorób.
Cechy charakterystyczne
Szkarłatka amerykańska dorasta do 3,5 m wysokości. Ma mocny, palowy korzeń (o średnicy 12–15 cm), mięsistą łodygę podbarwioną czerwienią i pojedyncze, jajowate lub eliptyczne liście, które jesienią zmieniają barwę na czerwoną. Szkarłatka kwitnie od czerwca do sierpnia. Wytwarza drobne, białozielone lub różowawe kwiaty, zebrane w kłosy o długości 5–15 cm. Owocem rośliny jest spłaszczona, ciemnopurpurowa jagoda. Szkarłatka nie jest rośliną wymagającą, preferuje jednak stanowiska słoneczne, o żyznych, wilgotnych glebach.
Toksyczność
Wszystkie części szkarłatki amerykańskiej w postaci surowej są trujące. Za najbardziej niebezpieczne uznawane są nasiona i korzeń. Toksyczne działanie wykazują przede wszystkim znajdujące się w szkarłatce saponiny i lektyny. Roślina działa drażniąco na błony śluzowe, zatrucie objawia się wymiotami, biegunkami, zawrotami głowy, tachykardią, skurczami mięśni, bólami głowy, utratą przytomności i podrażnieniami skóry. Szczególnie niebezpieczne jest spożycie rośliny lub wykonanych z niej przetworów przez dzieci.
Toksyczność rośliny wzrasta wraz z jej dojrzałością. Zaleca się zatem stosowanie wyłącznie surowców pozyskanych z młodej szkarłatki. Toksyczność można jednak obniżyć dzięki długiemu gotowaniu (powyżej 2 h). Ze względu na ryzyko zatrucia szkarłatkę należy stosować wyłącznie pod nadzorem doświadczonego fitoterapeuty lub homeopaty.
Właściwości lecznicze
Szkarłatka amerykańska wykazuje działanie wykrztuśne, moczopędne, wymiotne i przeczyszczające. Nalewki z korzenia tej rośliny wspomagają leczenie infekcji układu oddechowego, ułatwiają wydalanie moczu, łagodzą obrzęki oraz przeciwdziałają zaparciom. Okłady z rośliny, stosowane zewnętrznie, są użyteczne w terapii infekcji skóry, ran, owrzodzeń, wyprysków, oparzeń. Znajdujące się w niej saponiny wykazują właściwości przeciwzapalne i przeciwbólowe. Roślina może pomóc złagodzić dolegliwości reumatyczne lub związane z zapaleniem stawów. W liściach i nasionach szkarłatki znajdują się białka (PAP) o aktywności przeciwwirusowej i przeciwnowotworowej. Roślina zawiera także mitogeny stymulujące aktywność i namnażanie się limfocytów T i B, dlatego może pomóc wzmocnić odporność.
