Właściwości lecznicze
Glistnik jaskółcze ziele (Chelidonium majus L.) jest byliną zaliczaną do rodziny makowatych (Papaveraceae). Występuje pospolicie w strefie klimatu umiarkowanego, na terenie Europy i Azji. Preparaty z rośliny stosowane są do zwalczania kurzajek. Glistnik jaskółcze ziele jest też składnikiem kwasu Bołotowa – napoju wspomagającego regenerację narządów.
Leczniczy sok
Glistnik jaskółcze ziele jest niewielką (do 1 m) rośliną o rozgałęzionej łodydze, pierzastych liściach i żółtych kwiatach. W celach leczniczych stosuje się ziele, liście, owoce lub korzeń glistnika. Ziele zbiera się w okresie kwitnienia (maj-czerwiec), owoce przez cały rok, a korzenie jesienią. Przygotowuje się z nich nalewki i napary. Do stosowania zewnętrznego używany jest żółtopomarańczowy sok mleczny, wypływający z łodygi i liści po ich przełamaniu.
Za biologiczną aktywność glistnika odpowiadają głównie znajdujące się w nim alkaloidy, wśród których dominują: chelidonina, chelerytryna, sangwinaryna, berberyna, koptyzyna i stylopina. Roślina zawiera również: flawonoidy, fenolokwasy, karotenoidy, glikoproteiny, kwasy organiczne.
Na kurzajki
Sok glistnika jest tradycyjnym środkiem na kurzajki, brodawki i kłykciny – spowodowane wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Jego skuteczność wynika z właściwości przeciwwirusowych. Glistnik hamuje podziały komórek w obrębie zmian skórnych i ogranicza replikację wirusa. Za działanie przeciwwirusowe oprócz alkaloidów odpowiadają: inhibitory proteinazy cysteiny z grupy fitocystatyn (chelidocystatyny), glikoproteiny, enzym DNA-za, lektyna, peroksydazy.
Ziele glistnika wykazuje aktywność przeciwbakteryjną i przeciwgrzybiczą wobec bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych, grzybów z rodzaju Candida i dermatofitów. Jego zewnętrzne stosowanie może pomóc w leczeniu infekcji skóry i trudno gojących się ran. W terapii można używać zarówno samodzielnie wyciśniętego soku, jak i gotowych preparatów z glistnikiem w postaci maści, olejków, kremów.
Na problemy trawienne i ukojenie nerwów
Glistnik jaskółcze ziele zwiększa przepływ żółci, działa rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i moczowego, hamuje wydzielanie soku żołądkowego. Ziele łagodzi dolegliwości ze strony układu pokarmowego (niestrawność, skurcze przewodu pokarmowego, zaparcia) oraz wspomaga terapię kamicy żółciowej i moczowej.
Znajdująca się w zielu berberyna obniża ciśnienie krwi, działa przeciwarytmicznie i poprawia profil lipidowy.
Chelerytryna i sangwinaryna mają właściwości przeciwzapalne – hamują katalizowaną przez cyklooksygenazę przemianę kwasu arachidonowego do tromboksanu A2.
Alkaloidy znajdujące się w glistniku wpływają na ośrodkowy układ nerwowy – ograniczają enzymatyczną hydrolizę acetylocholiny, hamują aktywność monoaminooksydaz A i B, acetylocholin esterazy, hydroksylaz tyrozyny i tryptofanu. Dzięki temu glistnik działa przeciwlękowo, przeciwdepresyjnie i neuroprotekcyjnie. Jest przydatny w terapii nerwic wegetatywnych.
Kwas Bołotowa
Glistnik jaskółcze ziele jest składnikiem napoju fermentowanego opracowanego przez Borysa Bołotowa. Przyrządza się go z 2,5-3 litrów przegotowanej wody, szklanki cukru, łyżki kwaśnej śmietany i szklanki świeżego lub suszonego ziela glistnika. Przygotowaną miksturę poddaje się fermentacji przez 3 tygodnie.
Stosowanie kwasu Bołotowa służy oczyszczeniu organizmu, pobudzeniu regeneracji komórek, zwiększeniu odporności, poprawieniu wyglądu skóry, odbudowie mikroflory jelitowej.
Środki ostrożności
Ze względu na potencjalne działanie hepatotoksyczne glistnika zalecana jest ostrożność w jego stosowaniu. Nie powinny przyjmować go osoby cierpiące na jaskrę, chorobę wrzodową, niedrożność przewodów żółciowych, choroby wątroby oraz kobiety ciężarne i dzieci poniżej 12. roku życia. Długie stosowanie może spowodować zatrucie, objawiające się m.in. nudnościami, bólami głowy, biegunkami, tachykardią.
