Glicyna – podstawowy budulec białek
Ten najprostszy aminokwas pełni ważne funkcje w organizmie człowieka.
[caption id="attachment_2596" align="alignleft" width="440"]
Wzór strukturalny glicyny[/caption]
Glicyna to najprostszy aminokwas występujący w większości białek organizmu. Wszystkich aminokwasów białkowych jest 20. Glicyna jest potrzebna do prawidłowego przebiegu wielu procesów zachodzących w ciele człowieka.
Ważne funkcje fizjologiczne
Glicyna bierze udział w syntezie hemoglobiny i erytrocytów oraz związków będących składnikami kwasów nukleinowych u człowieka (puryny i pirydyny). Jest przekaźnikiem sygnałów w układzie nerwowym, czyli neurotransmiterem, i odgrywa ważną rolę w procesie produkcji hormonów. Oczyszcza organizm i pomaga w biosyntezie glukozy oraz keratyny (podstawowego białka budulcowego naskórka). Co istotne, wchodzi też w skład glutationu – głównego przeciwutleniacza w ciele człowieka.
Niezastąpione właściwości glicyny
Choć glicyna jest najprostszym aminokwasem, bez niej trudno byłoby o prawidłowe funkcjonowanie organizmu, ponieważ jest jego istotnym budulcem. Oprócz tego, że bierze udział w podstawowych procesach fizjologicznych, może także być pomocna w leczeniu wielu dolegliwości, np.:
- Jest przydatna w walce z infekcjami bakteryjnymi, wirusowymi i grzybiczymi.
- Zapobiega powstawaniu wolnych rodników oraz działa przeciwzapalnie, co ma istotne znaczenie np. w przypadku wrzodów żołądka, uszkodzeń wątroby – zwiększa bowiem produkcję cytokiny pomagającej ją odbudować – czy w stanach zapalnych jelit.
- Chroni także te organy przed niekorzystnym działaniem leków i alkoholu.
- Zwiększa odporność nerek na uszkodzenia.
- Oczyszcza organizm z toksyn oraz pomaga mu w prawidłowej absorpcji wapnia.
- Redukuje poziom hormonów stresu.
- Niweluje przewlekłe zmęczenie, zwiększa poziom energii i pozytywnie wpływa na jakość snu oraz poprawia pamięć i koncentrację. Wszystko to dzięki pozytywnemu wpływowi na centralny układ nerwowy.
- Zapobiega stanom depresyjnym.
- Przyspiesza gojenie się ran (w tym ran cukrzycowych czy owrzodzeń skóry).
- Zwiększa nawilżenie skóry i wspomaga regenerację tkanek po urazach.
- Ogranicza gromadzenie się złego cholesterolu w krwiobiegu.
- Obniża ciśnienie krwi i ma ogólnie dobroczynne działanie dla układu krwionośnego, pomocna jest np. w leczeniu udaru niedokrwiennego.
- Chroni układ kostny i stawowy, ponieważ działa antyskurczowo. Jest więc istotnym elementem przy leczeniu zwyrodnienia stawów czy chorób związanych z osłabieniem mięśni i kości.
- Pomaga w odchudzaniu, zmniejszając wielkość tkanki tłuszczowej.
- Korzystnie wpływa na procesy metaboliczne istotne dla chorych na cukrzycę: zwiększa odpowiedź organizmu na insulinę oraz pobudza wydzielanie glukagonu, który pomaga insulinie usunąć glukozę.
- Jest pomocna przy problemach z prostatą.
To aminokwas odgrywający istotną rolę w przypadku chorób autoimmunologicznych, czyli takich, w przebiegu których organizm wytwarza przeciwciała atakujące własne tkanki. Wszystkie wymienione wyżej dolegliwości pojawiają się w trakcie chorób autoagresywnych. Warto także wspomnieć, że glicyna wykorzystywana jest w profilaktyce przeciwnowotworowej – właśnie z uwagi na to, że rak jest chorobą z grupy autoimmunologicznych.
Ile glicyny potrzebuje organizm?
W przeciwieństwie do witamin i minerałów glicyna jest związkiem, który organizm może wytworzyć sam. Przeciętnie człowiek jest w stanie wyprodukować ok. 3 g glicyny dziennie, bazując na takich związkach, jak: alanina, cholina, glutaminian czy seryna. Jest to jednak ilość niewystarczająca, dlatego konieczne jest dostarczanie tego aminokwasu także z pożywieniem.
Glicyna występuje we wszystkich produktach białkowych, zarówno zwierzęcych (ryby, mięso, jaja i produkty mleczne), jak i roślinnych (warzywa strączkowe, nasiona, orzechy). Wystarczy więc zadbać o zróżnicowane i dobrze zbilansowane pożywienie, aby utrzymać glicynę na odpowiednim poziomie.
Kiedy potrzebna jest suplementacja?
Suplementacja glicyny nie jest konieczna, jeśli dieta jest urozmaicona i zbilansowana. Wyjątkiem będą osoby cierpiące na choroby autoagresyjne, m.in. cukrzycę, zwyrodnienie czy zapalenie stawów i mięśni, nowotwory, stwardnienie rozsiane, chorobę Gravesa-Basedowa, Hashimoto, zespół przewlekłego zmęczenia, zapalenie tętnic, reumatyzm, zespół Sjögrena bądź bielactwo. W ich przypadku, podobnie jak u osób cierpiących na wcześniej wymienione dolegliwości, przyjmowanie dodatkowych preparatów z glicyną jest wskazane.
Zalecana w suplementacji dawka to porcja 5 g przyjmowana 2 razy dziennie (w przypadku poważnych schorzeń) lub 1,5–3 g na dobę (przy lżejszych dolegliwościach).
Oprócz specjalnych preparatów z glicyną można stosować naturalny środek spożywczy w postaci żelatyny, która jest doskonałym źródłem tego aminokwasu. Jej przyjmowanie wpływa również na zwiększenie ilości glicyny dostarczanej organizmowi w sposób naturalny, czyli z pożywieniem.
Przeciwwskazania do suplementacji i objawy przedawkowania
Przekroczenie dozwolonej dawki glicyny może prowadzić do zaburzeń, takich jak: senność (aminokwas ten wywołuje ogólne uspokojenie), biegunka, nudności i wymioty. Nie powinny więc przyjmować jej osoby cierpiące na te dolegliwości. Niekorzystne działanie glicyny występuje także w połączeniu z lekiem zwanym klozapiną, przyjmowanym przez chorych na schizofrenię. Dawką, której nie należy przekraczać, jest 60 g glicyny dziennie.
Bibliografia
Jeremy Berg, John Tymoczko, Lubert Stryer, „Biochemistry”, New Yor 2002, Freeman & Co.
Przemysław Dobrzyński, „Glicyna – aminokwas pożądany w chorobach autoimmunologicznych i nie tylko”, Gdańsk 2016.
Romuald Hassa, Janusz Mrzigod, Janusz Nowakowski, „Podręczny słownik chemiczny”, Katowice: Videograf II, 2004, s. 147–148,
Maciej Jędrejko, „Glicyna na koncentrację i pamięć”, 2015.
James Kalat, „Biologiczne podstawy psychologii”,Warszawa 2004.
William Lennarz, Daniel Lane, „Encyclopedia of Biological Chemistry”, Massachusetts, 2004, Elsevier
David L. Nelson , Michael M. Cox, „Lehninger. Principles of Biochemistry”, New York 2005.
https://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-1072-glycine.aspx?activeingredientid=1072&activeingredientname=glycine
https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/750
http://adifeed.eu/nauka/?p=8
https://www.drugbank.ca/drugs/DB00145